piątek, 28 sierpnia 2009

Flaga Inków to wymysł XX wieku


Wiphala, czyli siedmiokolorowa płachta materiału łopocząca w Boliwii, Peru i Ekwadorze na równi ze sztandarami narodowymi tych krajów nie jest dawną flagą Inków. Mit o tym nieźle się jednak utrwala, zwłaszcza w świadomości turystów.


We współczesnej wersji wiphala związana jest spektrum światła widzialnego. Jej siedem kolorów symbolizuje: ziemię i ludzi Andów (czerwony), społeczeństwo i kulturę (pomarańczowy), energię (żółty), czas (biały), surowce naturalne (zielony), niebiosa (błękitny) oraz rząd andyjski i determinację (fioletowy).


Zapisy w kronikach sprzed trzystu i czterystu lat mówią, że siedmiokolorowy emblemat był używany przez mieszkańców królestwa Tahuantinsuyo, tak jak swoich flag używali w średniowieczu Turcy. Skojarzenia są więc oczywiste – kolorowa wiphala to flaga Inków.


Takie wrażenie odnosi automatycznie każdy turysta. Bo kwadratowy emblemat jest w andyjskich państwach zjawiskiem powszechnym. Używa się go podczas uroczystości państwowych i kościelnych, a nawet demonstracji politycznych. Czasami można go też spotkać – jako symbol Imperium Inków - obok państwowych flag zatkniętych na urzędach administracji publicznej. Jedna z wersji wiphali została nawet przyjęta przez Boliwię jako oficjalny symbol państwowy w konstytucji tego kraju.


W tym przypadku skojarzenia są jednak błędne, gdyż Tahuantinsuyo nie miało flagi. Zostało to zbadane przez Akademię Historii i opublikowane w biuletynie Parlamentu Republiki Peru. Czytamy w nim m.in., że w prehiszpańskim andyjskim świecie nie było pojęcia flagi, dlatego używanie siedmiokolorowego emblematu jako bandery państwowej Inków jest niewłaściwe.


Skąd zatem popularność flagi? Wyjaśnia ją historia peruwiańskiego Radia Tahuantinsuyo, którą opisał peruwiański dziennik „El Comercio”. W 1973 roku, podczas 25-lecia rozgłośni, jej właściciel zaczął używać tęczowego emblematu, przyczyniając się tym samym do jego nagłego rozprzestrzeniania się. Do tego czasu na flagę w błędnym kontekście wskazywano jedynie w pierwszych dziesięcioleciach ubiegłego wieku. Robili to lokalni autorzy, którzy opisywali wiphalę jako symbol Imperium Inków. Jednak dopiero radio okazało się kołem zamachowym machiny wprowadzającej w błąd. Tak wielkim, że w 1978 roku niedoszła flaga królestwa Tahuantinsuyo stała się oficjalnie symbolem Cusco – dawnej stolicy Inków (choć trzeba dodać, że różni się ona nieznacznie od opisanego wyżej emblematu).


W tej sytuacji nietrudno zgodzić się ze stwierdzeniem Akademii Historii, że flaga Inków to tylko i wyłącznie wymysł XX wieku.